Polaniec

„Plon niesiemy, plon...”. Gminne Dożynki w Ruszczy - Kępie

dodano przez: Dominika

,,Kiedyż się rolnik ma weselić i Bogu pokłonić
i ziemi błogosławić i ludziom za pomoc dziękować, jeżeli nie wtedy, gdy pod dach swój zgromadzi owoce pracy mozolnej i zabiegów całorocznych"
Z.Gloger

Dożynki są zwieńczeniem ciężkiej pracy rolników i ich rodzin. Bogata, bo sięgająca czasów średniowiecznych tradycja tej uroczystości to ukoronowanie mozolnej i wymagającej poświęcenia pracy na roli. Jak podają źródła historyczne dożynki to tradycyjne ścięcie  ostatnich kłosów zboża i uroczyste przeniesienie uwitego wieńca do domu gospodarza, połączone często z huczną zabawą.  Istotą dożynek było zapewnienie ciągłości wegetacji i zabezpieczenie dobrych plonów na następny rok. I choć obchodzenie dożynek nie jest związane z kalendarzem świąt kościelnych, to jednak często święcono go w dzień Matki Boskiej Zielnej (15 sierpnia), uważanej za patronkę dobrych zbiorów.

Obrzędy dożynkowe miały ogromne znaczenie dla każdego gospodarza. Gospodarz kończąc żniwa wyplatał wianek z kłosów, wkładał go na kosę i tak wracał do domu, gdzie żona przyjmowała go wieczerzą. Z czasem dożynki zaczęto traktować bardziej jako zabawę, połączoną z występami artystycznymi, kiermaszami, wystawami sprzętu rolniczego czy zawodami sportowymi niż praktykę obrzędową. Symboliczny plon żniwny zwany wieńcem najczęściej miał postać wieńca uwitego ze zboża, w kształcie korony splecionej z czterech pałączków związanych u góry, który żniwiarka przynosiła gospodarzowi. Symbolicznym plonem żniwnym bywały także snopki zboża, bukiety z kłosów, czy też koliste wianki uwite ze zbóż. Zmiany nastąpiły po II wojnie światowej, kiedy często ozdabiano je motywami godła państwowego, czy mapy Polski, ułożonych z ziaren zbóż, wstążkami o barwach narodowych i napisami upamiętniającymi rocznice powstania państwa ludowego. Jak jest dzisiaj? Obecnie uroczystości dożynkowe mają charakter ludowy i religijny. Dożynki stały się wyrazem kultu maryjnego, szczególnie żywego w środowisku wiejskim. Rolnicy od dawien dawna polecali wszystkie swoje sprawy Matce Boskiej, orędowniczce ludzkiej codzienności.Powrócił i rozwinął się praktykowany przed ostatnią wojną obyczaj urządzania dożynek parafialnych oraz pielgrzymek chłopskich po zakończonych żniwach do miejsc kultu religijnego, zwłaszcza do sanktuariów maryjnych. Na Jasnej Górze w Częstochowie odbywają się największe i najbardziej uroczyście obchodzone dożynki polskie.

Uroczystości dożynkowe mają swoją tradycję także w gminie Połaniec bowiem już po raz kolejny zostały zorganizowane przede wszystkim z myślą o rolnikach. Już na długo przed głównymi uroczystościami, dożynki zaczęły się w każdym sołectwie Gminy Połaniec wiciem wieńca dożynkowego – uosobienia wszystkich zebranych plonów i urodzaju. Mieszkańcy każdego z sołectw wraz ze swoimi sołtysami, wili wieńce przede wszystkim ze zbóż, a także z kiści czerwonej jarzębiny, orzechów, owoców, kwiatów i kolorowych wstążek. Przybrały one różne kształty – od wielkich koron, kół po klepsydry. Wieńce przechowywano w stodołach, by właśnie w dniu 24 sierpnia zaprezentować je w uroczystym orszaku. Gospodarze tegorocznych dożynek uroczyście przywitali przedstawicieli wszystkich sołectw Gminy Połaniec. Barwny korowód z delegacjami wszystkich sołectw, w tradycyjnych strojach z darami z plonów, coraz to piękniejszymi wieńcami i chlebami upieczonymi z mąki z tegorocznych zbiorów, przemaszerował na plac w Ruszczy Kępie. Dożynki gminne rozpoczęły się od Uroczystej Mszy Świętej, poświęconej rolnikom i ich ciężkiej pracy. W trakcie niej wszystkie sołectwa ofiarowały swe wieńce dożynkowe. Mszę dziękczynną celebrował Proboszcz Parafii p/w Proboszcz Parafii p/w Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika w Ruszczy - ksiądz Józef Grabda, Proboszcz Parafii p/w Matki Bożej Wspomożenia Wiernych – Witold Dobrzański,  Proboszcz Parafii p/w Świętego Marcina w Połańcu – ksiądz Jan Wamyj. Msza Święta rozpoczęła się od uroczystego przekazania na ręce księży bochna chleba z ostatnich zbiorów. Księża zwrócili szczególną uwagę na fakt iż żniwa są uwieńczeniem wielkiego gospodarskiego trudu, od efektów którego, ilości i jakości zbiorów, zależy cała ludzka egzystencja. Podkreślali wielką rolę i całoroczny trud rolników wkładany w pracę na roli. Dziękowali Bogu i Matce Bożej, w imieniu wszystkich rolników, za szczęśliwie zakończone żniwa i zebrane plony. W wygłoszonej homilii Proboszcz Parafii p/w Stanisława Biskupa i Męczennika w Ruszczy - ksiądz Józef Grabda akcentował pracę rolnika i siłę modlitwy. „Pan Stwórca użyźnia ziemię i nic nie zastąpi mocy Bożej jaka jest w ziarnie, my modląc się każdego dnia dziękujemy Bogu za dar słowami – Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj. Dziękujemy Bogu za chleb, za słońce i deszcz, pogodę, za ludzi pracowitych, za ludzi wiary i za dobrego gospodarza" - dodał kapłan. Następnie Proboszcz Parafii p/w Matki Bożej Wspomożenia Wiernych – Witold Dobrzański uroczyście poświęcił tegoroczne wieńce dożynkowe, które były wystawione na stołach przy ołtarzu wraz z innymi plonami.

Ceremoniom dożynkowym przewodniczyli starosta i starościna dożynkowi - p. Bogusława Motyl i p.Stanisław Kowynia,
którzy wręczyli bochen chleba gospodarzowi dożynek Burmistrzowi Miasta i Gminy Połaniec – Jackowi Tarnowskiemu.

Przyjmując dar gospodarz wyraził nadzieję, że na ziemi połanieckiej chleba nie zabraknie, a otwierając dożynki złożył gorące podziękowania wszyst­kim rolnikom za osiągane i osiągnięte w tym roku wyniki gospodarowania,  podziękowania za kolejny rok ciężkiej pracy, za codzienny wysiłek podejmowany w odwiecznym rytmie odmierzanym przez pory roku. Następnie Burmistrz – Jacek Tarnowski oraz Przewodniczący Rady Miejskiej – Stanisław Lolo przywitali wszystkich zgromadzonych na tegorocznych dożynkach. Życzyli wszystkim pomyślnych zbiorów w przyszłym roku, sołectwom powodzenia w konkursie na najpiękniejszy wieniec oraz udanej zabawy. Złożyli serdeczne podziękowania rolnikom, sołtysom, radom sołeckim, zaproszonym gościom oraz wszystkim, którzy wzięli udział w tegorocznych dożynkach i ich przygotowaniu. Następnie burmistrz w asyście młodzieży dzielił się z wszystkimi gośćmi zaproszonymi na uroczystość oraz z uczestnikami święta chlebem upieczonym z tegorocznej mąki, który wcześniej przekazali starosta i starościna dożynek. Słowa powitania do wszystkich zgromadzonych na uroczystości dożynkowej skierowała sołtys miejscowości Ruszcza – Kępa – p. Jadwiga Kowynia podkreślając, że dożynki to jeden z najpiękniejszych dni w roku dla rolnika, to święto plonów, radości i odpoczynku po ciężkiej pracy.  "To święto przypomina nam wszystkim, że to dzięki ciężkiej pracy rolnika na nasze stoły trafia polski chleb". Sołtys podziękowała rolnikom za godną postawę życząc mieszkańcom miasta i gminy oraz przybyłym gościom, aby nigdy Im nie zabrakło najważniejszego symbolu dożynek – chleba. Głos zabrali również zaproszeni goście w osobach – Członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego – Piotr Żołądek, Starosta Powiatu Staszowskiego – Andrzej Kruzel, Przewodniczący Rady Gminy Borowa – Mieczysław Wiącek. Członek Zarządu Województwa – Piotr Żołądek zaapelował o wsparcie dla polskiego rolnika. „Ten rok skłania do refleksji. Na terenach wiejskich trzeba tworzyć przedsiębiorczość jako podstawę nowoczesnego państwa”. Składając podziękowania za trud pracy  p. Piotr Żołądek życzył wszystkim udanej zabawy. W imieniu swoim, obecnego w uroczystości wicestarosty Michała Skotnickiego i parlamentarzystów z powiatu życzenia miłej, wspaniałej zabawy złożył Starosta Powiatu Staszowskiego – Andrzej Kruzel. Wielki trud tegorocznej pracy podkreślił w swoim przemówieniu Przewodniczący Rady Gminy Borowa – Mieczysław Wiącek składając wszystkim życzenia zdrowia, szczęścia i sukcesu. Burmistrz przekazał również podziękowania dla rolników ziemi połanieckiej od Europosła - Czesława Siekierskiego.

Dożynkowo swoją obecnością zaszczycili parlamentarzyści  województwa świętokrzyskiego, władze samorządowe - powiatowe i gminne, przedstawiciele ościennych gmin, przedstawiciele lokalnych  instytucji, kierownicy, dyrektorzy, pracownicy jednostek organizacyjnych, pracownicy gminy, przedsiębiorcy, sołtysi, rady sołeckie, przedstawiciele służb mundurowych i mieszkańcy miasta i gminy Połaniec. Po przemówieniach przyszedł czas na rozstrzygnięcie konkursu na najpiękniejszy wieniec dożynkowy. Była to okazja do prezentacji żywych tradycji regionalnych oraz wielkiego dorobku sztuki ludowej. Jury konkursu w składzie: Przewodniczący Rady Miejskiej -Stanisław Lolo, Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej – Zdzisław Kwiatkowski, Bogusława Mass przystąpiło do oceny wieńców, swoistych dzieł sztuki. W międzyczasie, na dożynkowej estradzie występowała młodzież z Centrum Kultury i Sztuki. Swoim przedstawieniem wprowadziła ona widzów w barwny świat obrzędów dożynkowych i ludowych przyśpiewek. Atmosferę piknikową zabawy podkreślały również stoiska gastronomiczne. Wiązanka melodii ludowych płynęła ze sceny od kiedy artystyczną część rozpoczął swoim występem zespół ludowy „Marciny z Marcinowa”, który zabawiając publiczność przyśpiewkami i kawałami, nadał imprezie charakter tradycyjny. Oczywiście nie zabrakło również elementów współczesnych, bo swoje umiejętności taneczno - wokalne zaprezentowała nasza uzdolniona młodzież. Przyszedł również czas na ogłoszenie wyników. Przewodniczący Rady Miejskiej – Stanisław Lolo podkreślił fakt, iż wszystkie sołectwa  przygotowały wspaniałe i okazałe wieńce, a wybór był nad wyraz trudny.  Wszak konstrukcje z kłosów, kwiatów, owoców i wstążek były bardzo pomysłowe i barwne.

Laureatem pierwszego miejsca w konkursie na najpiękniejszy wieniec dożynkowy zostało sołectwo Tursko Małe/Tursko Małe Kolonia, a wszystkie wieńce otrzymały wyróżnienie.

W trakcie trwania ogłoszeń, przystąpiono do wręczenia nagród zwycięzcy i wyróżnień wszystkim pozostałym sołectwom. Odbyła się również prezentacja wygranego wieńca. Wręczenia dyplomów i złożenia gratulacji dokonali: Członek Zarządu Województwa Świetokrzyskiego - Piotr Żołądek, Starosta - Andrzej Kruzel, Burmistrz - Jacek Tarnowski, Przewodniczący Rady Miejskiej - Stanisław Lolo, Wiceprzewodniczacy - Zdzisław Kwiatkowski, Dyrektor CKiSz - Joanna Juszczyńska. W dalszej części uroczystości sceną zawładnęły artystki z Centrum Kultury i Sztuki, by umilić wszystkim tę wspólną biesiadę swoimi występami i śpiewem. Wieczorem dynamiczny koncert dał zespół nurtu disco polo "Drossel", a zabawa taneczna trwała do późnych godzin nocnych.

Serdecznie gratulujemy zwycięzcy i wyróżnionym a laureatowi I miejsca życzymy powodzenia w kolejnym etapie konkursu na najpiękniejszy wieniec dożynkowy, który odbędzie się już na szczeblu powiatowym.

FOTORELACJA