Polaniec

223. ROCZNICA OGŁOSZENIA UNIWERSAŁU POŁANIECKIEGO. 100. ROCZNICA USYPANIA KOPCA KOŚCIUSZKI. UROCZYSTA SESJA RADY MIEJSKIEJ W POŁAŃCU

autor/ tekst i foto: Dominika Reichert

Dni Połańca 2017 – wyjątkowe święto dla mieszkańców Miasta i Gminy Połaniec. W tym roku minęła 223 Rocznica Ogłoszenia Uniwersału Połanieckiego. To postać i dorobek Tadeusza Kościuszki, dzięki któremu Połaniec trafił na karty historii, - był przedmiotem uwagi podczas kolejnej Uroczystej Sesji Rady Miejskiej. W tym roku minęła także okrągła rocznica usypania Kopca Kościuszki. Postać Kościuszki jako stratega, teoretyka i praktyka wojny, zasługi Naczelnika jako patrioty, insurgenta i autora koncepcji sprzężenia walki o wyzwolenie narodowe z rozwiązaniem kwestii społecznych były przywoływane niejednokrotnie podczas okolicznościowych referatów. Rola i znaczenie działań Tadeusza Kościuszki było niezwykle ogromne. Dla nas, połańczan, postać Naczelnika ma szczególne znaczenie. 7 maja 1794 roku w Połańcu ogłosił tzw. „Uniwersał połaniecki”. Znosił on poddaństwo osobiste chłopów, zwolnienia od pańszczyzny dla walczących oraz prawo nieusuwalności z użytkowanego gruntu. Akt ten stanowił uwieńczenie wielu rozporządzeń i proklamacji wydanych przez Kościuszkę w sprawie chłopskiej od chwili rozpoczęcia insurekcji. To Jego postać i wydarzenia historyczne tamtych lat były rozpatrywane podczas niedzielnych uroczystości - 7 maja 2017 roku w budynku Centrum Kultury i Sztuki w Połańcu. W tym dniu można było obejrzeć wystawę Tamary Maj oraz otrzymać od kosyniera obrazek posypany  ziemią z racławickich pól bitewnych. 

♦

Uroczystą Sesją Rady Miejskiej w Centrum Kultury i Sztuki w Połańcu rozpoczęto świętowanie. Po odśpiewaniu Hymnu Przewodniczący Rady Miejskiej – Stanisław Lolo otwierając sesję przypomniał, że społeczeństwo tej ziemi usypało Kopiec Kościuszki w miejscu gdzie ogłoszono ważny akt prawny. "Uniwersał połaniecki" był ważny podczas ogłoszenia, ale jest także ważny i dzisiaj. Przewodniczący zaznaczył, że dla chrześcijan właśnie rozpoczął się jubileusz 100 - lecia objawień Matki Bożej w Fatimie dziękując w tym miejscu za udział w  obchodach mieszkańcom Połańca. Następnie w imieniu Rady Miejskiej przewodniczący powitał wszystkich zgromadzonych gości - parlamentarzystów, w tym posła na Sejm RP – Marka Kwitka, przedstawicieli Powiatu Staszowskiego Wicestarostę – Tomasza Fąfarę, Radnych Rady Powiatu Staszowskiego, a także przedstawicieli gmin ościennych: Władysława Błażejowskiego – Wójta Gminy Borowa, Mariana Tarana – Przewodniczącego Rady Gminy Borowa, Jana Nowaka – Wójta Gawłuszowic, Kazimierza Sokalskiego – Przewodniczącego Rady Gminy Gawłuszowice, honorowego obywatela Połańca – Zdzisława Owczarka, byłych samorządowców. W tym ważnym dla nas wszystkich dniu  nie zabrakło przedstawicieli służb mundurowych:  Komendanta Policji Powiatowej – Leszka Dębowskiego oraz Komendanta Policji w Połańcu  - Artura Pietrasa, przedstawiciela Państwowej Straży Pożarnej – Janusza Juszczaka, prezes spółdzielni mieszkaniowej – Danutę Kotlarz. W uroczystej sesji wzięli udział prezesi, dyrektorzy, kierownicy zakładów pracy i instytucji z terenu Miasta i Gminy Połaniec, w tym Dyrektor - Mieczysław Kobylarz, Dyrektor – Jerzy Król z Enea Połaniec. Na uroczystość przybyli także prezesi, dyrektorzy i kierownicy zakładów pracy i instytucji z innych gmin powiatu staszowskiego, prezesi, dyrektorzy i kierownicy instytucji samorządowych i pracownicy, jak również dyrektorzy i pracownicy placówek oświaty, samorządowcy poprzednich kadencji, przedstawiciele ludzi sportu, działacze LZS, działacze klubów i sekcji sportowych, trenerzy oraz sportowcy, przedstawiciele Towarzystwa Kościuszkowskiego, delegacje kościuszkowskie, przedstawiciele klubów seniora i kół łowieckich (w tym prezes Koła łowieckiego „Dzik” Połaniec, przedstawiciele Koła łowieckiego z Borowej). W tym roku gościliśmy przedstawicieli środowisk kościuszkowskich z Racławic, Miechowa, Szczekocin i Maciejowic. W obchodach uczestniczyli z Racławic: Eugeniusz Skoczeń prezes Racławickiego Towarzystwa Kulturalnego, Janusz Król  „Makieta Bitwy Racławickiej” oraz Piotr Zapart z Centrum Wsi Polskiej w Racławicach. Delegację Towarzystwa Kulturalnego im. T. Kościuszki w Szczekocinach z prezesem Czesławem Orlińskim reprezentowała też malarka Zofia Fabjańska. W uroczystości brał udział dr Leszek Krześniak, prezes Towarzystwa Miłośników Maciejowic. Przewodniczący wspomniał, że od 5 maja na ziemi połanieckiej przebywali żołnierze Legii Nadwiślańskiej z Oddziału Historycznego Wojskowej Akademii Technicznej z Warszawy oraz Rypina i Ciechanowa. Legia polsko-włoska wystawiła wojska z Nysy, Kędzierzyna-Koźla, Połańca oraz tworzącego się oddziału Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych im. T. Kościuszki we Wrocławiu, a imprezę napoleońską współorganizowali przedstawiciele Ochotniczej Formacji Młodych Kosynierów (OFMK), Szkolnego Towarzystwa Kościuszkowskiego (STK) oraz przedstawicieli Małogoskiego Oddziału Powstańczego 1863. W dalszej kolejności przebiegu uroczystej sesji powitano byłych Żołnierzy Oddziału Partyzanckiego AK „Jędrusie”, wszystkich Kombatantów, w tym obecnego na sali – Feliksa Pławskiego. W tym miejscu zostały przekazane życzenia dla mieszkańców od doktora pułkownika Mieczysława Korczaka, honorowego obywatela Połańca, który nie mógł uczestniczyć w uroczystościach. Podczas obchodów tegorocznych uczestniczyli także kierownicy i pracownicy referatów z Urzędu Miasta i Gminy Połaniec, sołtysi i przewodniczący osiedli, harcerze z terenu gminy Połaniec, poczty sztandarowe, samorządy uczniowskie, młodzież szkół naszego miasta i gminy, przedstawiciele mediów, a także mieszkańcy. Przewodniczący powitał współgospodarzy uroczystości – Radnych Rady Miejskiej i Burmistrza – Jacka Tarnowskiego. Wyjątkowo uroczysty charakter miały tegoroczne obchody Rocznicy Ogłoszenia Uniwersału Połanieckiego i okragłej rocznicy usypania Kopca Kościuszki. O ważnych wydarzeniach sprzed lat przypominali uczestnikom patriotycznoczno- religijnej uroczystości osoby zajmujące kolejno miejsce na mównicy celem  wygłoszenia okolicznościowych referatów.

5 maja 1794 r. Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej Tadeusz Kościuszko zjawił się pod Połańcem zakładając obóz w widłach Wisły i Czarnej. W tym właśnie miejscu oczekiwał na połączenie swych sił z gen. Janem Grochowskim, by razem z nim uderzyć na armię rosyjskiego gen. Denisowa. Stacjonując na nadwiślańskich błoniach Kościuszko wydał dokument opatrzony tytułem "Uniwersał urządzający powinności włościan", dziś znany jako "Uniwersał połaniecki". O tym, że postać Tadeusza Kościuszki stanowi nadal ważny wzorzec kształtowania współczesnych, polskich postaw patriotycznych przypominali w swoich przemówieniach zaproszeni goście, kreśląc jednocześnie w świadomości zebranych znaczenie słowa "Patriotyzm" i "Ojczyzna" - jako dobra duchowego złożonego z języka, kultury i tradycji.

OKOLICZNOŚCIOWE REFERATY

Radna Rady Miejskiej w Połańcu, Przewodnicząca Komisji Oświaty, Kultury i Sportu – Małgorzata Dalmata – Konwicka przybliżyła postać Najwyższego Naczelnika Tadeusza Kościuszki, mocno zakorzenionego w naszej pamięci. „Jest On dla nas Polaków synem wolności, niedoścignionym wzorem patrioty, dla którego Bóg, Honor, Ojczyzna to wartości największe i najważniejsze”. Dni Połańca są okazją do poświęcenia szczególnej uwagi dla postaci generała Kościuszki. W działalności Tadeusza Kościuszki odnaleźć można echa wielkich idei społecznych, głoszących hasło wolności, równości i braterstwa pomiędzy wszystkimi ludźmi". Z wygłoszonego referatu dowiedzieliśmy się o życiu prywatnym narodowego bohatera, dzieciństwie, latach młodzieńczych, pobieranych naukach, perypetiach miłosnych i kolejach losu.  W czasach mu współczesnych uznawany był za osobę, która mogła ocalić Rzeczpospolitą przed upadkiem i przynieść jej trwałe reformy społeczne. Niestety w ówczesnych warunkach politycznych, cel ten był niezwykle trudny do osiągnięcia, pomimo szlachetnych intencji połączonych z niezwykłym wysiłkiem militarnym społeczeństwa. Potomni docenili jednak bezinteresowność i osobiste zaangażowanie podczas Insurekcji, w której z Naczelnika Kościuszko przeistoczył się w jej bohatera - podkreśliła radna. Słynny ,,generał w chłopskiej sukmanie” przemawiał do wyobraźni milionów, znajdując swoje miejsce w panteonie rodzimych bohaterów narodowych. Dziś bibliografia opracowań na temat życia i działalności Tadeusza Kościuszki jest bardzo bogata. Naczelnik doczekał się szeregu opracowań naukowych, a także prac analizujących poszczególne etapy jego życia. Dla nas, połańczan, postać Naczelnika ma szczególne znaczenie. Opowieść o postaci Tadeusza Kościuszki była wprowadzeniem słuchaczy w prozę dokumentu osobistego. Niezwykle bogaty w biografię i ciekawostki referat był źródłem wiedzy dla wielu uczestników uroczystości

Poseł na Sejm – Marek Kwitek wyraził radość z możliwości przeżywania tego, jakże ważnego święta, razem z nami, mieszkańcami Miasta i Gminy Połaniec. W swoim referacie przypominał rolę dokumentu, jaki został wydany przez  Naczelnika. Jak zaznaczył w swojej wypowiedzi „spotkaliśmy się dzisiaj by świętować rocznicę, która jest bardzo ważna dla Połańca, dla ziemi sandomierskiej, dla całej Polski, bo „Uniwersał połaniecki” ma wymiar ogólnopolski, a nawet europejski”. Poseł wyraził dumę z naszych przodków, u których w sercach była zawsze nadzieja. W wypowiedzi  pojawiły się koleje losów kraju poprzez bitwy, reformy, powstania, czasy kościuszkowskie, rozbiory, bardzo długą drogę zmian po dziś dzień, aż do nowoczesności, ładu i bezpieczeństwa. Zaapelował, aby dbać o patriotyzm, o przeszłość, o tradycję. Poseł – Marek Kwitek podziękował burmistrzowi, przewodniczącemu Rady Miejskiej za pamięć, organizację uroczystości, które pozwalają przypomnieć i uczcić przeszłość. Na koniec mieszkańcy usłyszeli życzenia.

Wicestarosta powiatu staszowskiego – Tomasz Fąfara podziękował samorządowi za współpracę z powiatem i działania dla mieszkańców. „Ustawa o samorządzie gminnym daje definicję gminy i mówi – jest to wspólnota ludzi zamieszkujących dane terytorium i tego Wam życzę – abyście wspólnie pracowali dla rozwoju tego miasta, abyście osiągali zamierzone cele, realizowali swoje plany, aby Połaniec był miastem, w którym mieszkańcy chcą żyć i pracować” - mówił wicestarosta. W imieniu władz powiatu, wicestarosta złożył najlepsze życzenia dla burmistrza, rady, dla mieszkańców – szczęścia w życiu osobistym, zawodowym, rodzinnym.

Wójt gminy Borowa – Władysław Błażejowski w swoim wystąpieniu zaznaczył, że jak co roku ma zaszczyt uczestniczyć w naszych uroczystościach, które dają dużą dawkę historii. Za organizację tychże uroczystości  wójt złożył podziękowania dla połanieckiego samorządu. "To pozwala młodym ludziom rozwijać się na podstawach patriotycznych. Samorząd Połańca to wzór naśladowania przez innych w Polsce" – dodał wójt składając życzenia – wszelkiej pomyślności, dalszego rozwoju, kontynuacji inwestycyjnych planów i pielęgnowania tradycji.

Wójt gminy Gawłuszowice – Jan Nowak wyraził radość z możliwości uczestnictwa w naszych obchodach i pogłębienia wiedzy historycznej związanej z bohaterem narodowym, jakim był T. Kościuszko. Wójt życzył wszystkim uczestnikom wiele pomyślności, satysfakcji z życia w pięknym mieście z głębokimi tradycjami.

Piękne życzenia przekazał również Eugeniusz Skoczeń prezes Racławickiego Towarzystwa Kulturalnego podkreślając, że jest to szczególny rok związany z postacią T. Kościuszki, obchodzony jako Międzynarodowy Rok Tadeusza Kościuszki, a to dlatego że przypada w tym roku 200. rocznica śmierci. Rok ten został ogłoszony przez nasz parlament i paryski komitet, w związku z tym w całym świecie odbywają się z tego tytułu uroczystości. Kulminacyjny punkt będzie 15 października w Krakowie. Prezes zaprosił do uczestnictwa w konkursie ogłoszonym przez opiekunów "Góry Kościuszki" w Australii. A na koniec podziękowanie za współpracę z Towarzystwem Kościuszkowskim, współorganizację wielu uroczystości. Z tego tytułu na ręce radnej – Małgorzaty Dalmaty - Konwickiej złożył statuetkę z podziękowaniem za wieloletnią współpracę.

W dalszym przebiegu uroczystości na scenie pojawiła się delegacja ze Szczekocin, a mianowicie prezes Czesław Orliński i znana malarka Zofia Fabjańska. Goście przywieźli do Połańca swoje prace - albumy oraz książki autorskie. Prezes zaprosił mieszkańców na uroczystości w Szczekocinach 28 maja, aby wspólnie szerzyć ideologię kościuszkowską. Na ręce burmistrza i przewodniczącego zostały wręczone przywiezione pamiątki.

Następnie głos zabrał były samorządowiec, honorowy obywatel miasta – Zdzisław Owczarek, który po powitaniu podziękował Radzie Miejskiej za zaproszenie i przypomniał, że za ok. 5 lat Połaniec będzie obchodził 50 – tą rocznicę rewaloryzacji, powołania budowy elektrowni. Została w wypowiedzi przypomniana informacja o śmierci honorowego obywatela – mgr inż. Jerzego Plewińskiego, który zmarł w ubiegłym roku.   Wspomniano także postaci, które miały zasługi dla Połańca -  Mieczysław Tarnowski i Kazimierz Warchałowski. Podziękowania zostały na koniec skierowane do Rady Miejskiej za podjęcie uchwały o przywróceniu elektrowni imienia Tadeusza Kościuszki.

Następnie Dyrektor Enea Połaniec – Mieczysław Kobylarz zabrał głos w imieniu przedsiębiorców zaznaczając, że Połaniec, to przede wszystkim mieszkańcy. „Z dumą słyszy się o sukcesach dzieci, nauczycieli oraz sukcesach miasta, który znajduje się najwyżej w rankingach ogólnopolskich. Połaniec to także elektrownia, to wspaniali ludzie i przyszłość. Musimy zrobić wszystko, aby 80% ludzi kończących studia mogło wrócić do Połańca. Z dumą słyszy się od innych osób przyjezdnych same dobre słowa o naszym mieście”. Na koniec wypowiedzi dyrektor złożył serdeczne życzenia mieszkańcom i samorządowcom.

Okolicznościowe przemówienia zakończył swoim wystąpieniem Burmistrz Miasta i Gminy Połaniec – Jacek Tarnowski, który przypomniał rangę święta, w którym uczestniczą dzieci, dorośli, seniorzy. Ta uroczystość pozwala na chwile zadumy, refleksji nad postacią Tadeusza Kościuszki, który bronił fundamentów państwa. Jego fenomen  tkwi w osobowości, bo potrafił scalać, jednoczyć i kochać ludzi i kraj. W swym przemówieniu burmistrz zaakcentował, że takie wydarzenia jak kolejna rocznica ogłoszenia Uniwersału połanieckiego, a przy tym obchody Dni Połańca, to czas kiedy należy zatrzymać się na chwilę, by móc przemyśleć ważne fakty z życia naszego narodu i wyciągnąć odpowiednie wnioski. Te chwile sprawiają, że stajemy się wspólnotą i łączy nas wspólny cel, w ludziach dostrzegamy te najlepsze cechy. Musimy razem dążyć do kształtowania jeszcze lepszej Polski. „Mówiąc o Kościuszce mamy na myśli różne pamiątki, które pozostały w Połańcu – Kopiec Kościuszki, Pomnik T. Kościuszki, Szkoła Podstawowa nazwana imieniem bohatera, elektrownia nazwana była również imieniem generała. Te dni pokazują nam komu należy podziękować – wiele pokoleń, Polaków, naszych przodków, którzy walczyli, abyśmy my dzisiaj w naszym mieście mogli spokojnie żyć, rozwijać się. To czas, który przypomina  nam o wzajemnym szacunku, właściwych postawach patriotycznych, o naszym obowiązku wobec Ojczyzny, o świadomości lokalnego patriotyzmu, o wspominaniu osób, zasłużonych dla społeczeństwa”. Burmistrz przypomniał dzieje usypania Kopca Kościuszki w Połańcu. 100 lat temu po raz pierwszy stworzono wzgórze Kościuszki z krzyżem, który w przeciągu lat ulegał modernizacji. W 1984 roku zawiązał się komitet modernizacji Kopca Kościuszki, na czele którego stanął Mieczysław Tarnowski. W tym okresie Kopiec przeszedł duże zmiany. W 2002 roku przeprowadzono kolejny etap modernizacji. Burmistrz poinformował, że są również  plany pozyskania środków na przeprowadzenie kolejnych zmian w tym obiekcie.

Po przemówieniu burmistrza został wyświetlony film ukazujący dzieje Kopca Kościuszki. Uroczystą Sesję Rady Miejskiej zamknął Przewodniczący - Stanisław Lolo zapraszając na dalszą część obchodów.