Polaniec

MSZA ŚWIĘTA I INSCENIZACJA „KOŚCIUSZKO WIECZNIE ŻYWY”

autor/ tekst i foto: Dominika Reichert

Dni Połańca w tym roku mają szczególny wymiar. To rok wielu rocznic zarówno w wymiarze lokalnym, jak i krajowym czy europejskim, są one okazją do sięgnięcia wstecz i przypomnienia wydarzeń, które miały mniejszy lub większy wpływ na bieg historii. Należą do nich: 500. rocznica rozpoczęcia Reformacji, 300. rocznica Koronacji Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, 200. rocznica śmierci Tadeusza Kościuszki, 150. rocznica urodzin Józefa Piłsudskiego, 75. rocznica powołania Armii Krajowej. To także na  ten rok przypada stulecie objawień fatimskich. Rok 2017 jest  też Rokiem Rzeki Wisły. Uroczystości religijne i patriotyczne upamiętniające 223. rocznicę ogłoszenia przez Tadeusza Kościuszkę „Uniwersału połanieckiego”, 100. rocznicę Usypania Kopca Kościuszki w Połańcu i 100.  rocznicę objawień w Fatimie,  odbyły się w 7 maja 2017 roku w Kościele MBWW w Połańcu.

Przybyłych wiernych oficjalnych gości witał dziekan dekanatu połanieckiego ks. kan. Witold Dobrzański. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władzy powiatowej, lokalni samorządowcy, przedstawiciele instytucji, jednostek, zgromadzeni mieszkańcy, kosynierzy, koła łowieckie, organizacje młodzieżowe. W swojej homilii ksiądz proboszcz przywołał dzieje Kopca Kościuszki.  W roku 1917 mijała setna rocznica śmierci Kościuszki. Odbywające się 15 października uroczystości rocznicowe w Połańcu zgromadziły tysięczne tłumy i wybrzmiewały jako manifestacja niepodległościowa i religijna. Inicjatorami zorganizowania tej manifestacji i usypania kopca byli ks. proboszcz Antoni Kossakiewicz i kierownik szkoły w Połańcu, Eugeniusz Młudzik. I tak, w okolicy Winnej Góry, na Wysoczyźnie Połanieckiej, w miejscu, na którym ogłoszono treść Uniwersału wzniesiono kopiec na chwałę imienia Naczelnika. Do tego celu wykorzystano naturalne piaszczyste wypiętrzenie wydmowe, które podwyższono i ukształtowano. Na szczycie kopca osadzono sosnowy krzyż, a teren w promieniu 50 metrów ogrodzono. Miejsce, na którym wznosi się kopiec, nosi nazwę Batalie Kościuszkowskie. W okresie międzywojennym uroczystości kościuszkowskie świętowane były w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja. Do wybuchu wojny odbywały się tam pochody i inscenizacje z dziejów insurekcji. Wszyscy zbierali się w kościele św. Marcina, ksiądz odprawiał mszę, a po niej wszyscy w kolumnie maszerowali na Kopiec Kościuszki. Po wysłuchaniu przemówień i odśpiewaniu hymnu wszyscy wracali na Rynek, gdzie w remizie odbywały się występy artystyczne. W taki sposób uroczystości z tej okazji odbywały się co roku aż do 1934 r. W 1938 i 1939 roku po mszy nie maszerowano na Kopiec lecz do Remizy w Rynku. Największa uroczystość o oprawie kościuszkowskiej odbyła się 3 maja 1934 r. Uroczystość tę zorganizował mieszkaniec Połańca – Ludwik Warenda. Były prowizoryczne działa, niewolnik, kosynierzy, trzy kompanie junaków, straże pożarne, strzelcy, młodzież szkolna, organizacje młodzieżowe i kościelne.  Po II wojnie światowej pierwsze obchody kościuszkowskie miały miejsce 12 maja 1946 r. Na zorganizowaną przez PSL manifestację patriotyczną i religijną z okazji urodzin Kościuszki przyjechało ok. 30 tys. osób. Wymieniono wówczas stary krzyż na nowy, dębowy, a obok umieszczono granitowy obelisk z wykutym napisem: TADEUSZ KOŚCIUSZKO 7 V 1794. W drugiej połowie XX stulecia, w ramach ogólnokrajowej akcji zalesiania nieużytków rolnych, okolica na Bataliach została również obsadzona drzewami, co mogło doprowadzić do zaniknięcia kopca. I choć następnie wprowadzono w zalesianiu pewne ograniczenia, zatracono część walorów pejzażu z kopcem Kościuszki. Uroczystość patriotyczna o dużym zasięgu odbyła się przy kopcu po latach stagnacji w 1967 r., w 150 rocznicę zgonu twórcy Uniwersału. Uczestniczyła w niej kompania honorowa wojska polskiego z orkiestrą, a atrakcją był udział skoczków spadochronowych, którzy lądowali w pobliżu kopca. W sierpniu 1972 r. odbyły się uroczysty ceremoniał pobrania ziemi z kopca, który przewieziono do Drezdenka i złożono przy odsłoniętym pomniku Tadeusza Kościuszki. Ziemię z tego miejsca delegacja Połańca zawiozła także w 1994 r. do Muzeum Kościuszki w Solurze. 3 maja 1981 r. “Solidarność” zorganizowała przy kopcu manifestację patriotyczną. Mszę odprawił i kazanie wygłosił biskup Edward Maderski z Sandomierza. Wtedy postanowiono, że uroczystości związane z rocznicą wydania Uniwersału połanieckiego odbywać się będą każdego roku w pierwszą niedzielę maja. W roku 1984 mieszkańcy Połańca obchodzili 190. rocznicę Uniwersału połanieckiego. Powołali w tym celu Komitet Obchodów pod przewodnictwem Mieczysława Tarnowskiego. Przy znacznej pomocy fachowej i finansowej Elektrowni im. Tadeusza Kościuszki dokonano modernizacji kopca i jego otoczenia. Podwyższono jego figurę o ponad 3 m, ustawiono nowy, wysoki na 8 m metalowy krzyż i pamiątkowy głaz, wykonano szerokie kamienne schody, uformowano i odarniowano zbocza. Ponadto doprowadzono energię elektryczną, co umożliwiło oświetlenie otoczenia kopca. W jego górnej części, na ściętym wierzchołku, wykonano wyłożony kamienną kostką duży, ogrodzony taras, a u podnóża zbudowano niewielki amfiteatr. Zakupiono duży, żółty brezentowy baldachim, mający chronić przed deszczem wiernych, gromadzących się na nabożeństwach na tarasie. Po wszystkich zmianach, kopiec ma 10 m wysokości (według pomiaru na wschodnim zboczu) i 140 m obwodu u podstawy.  Z centrum Połańca do kopca leżącego o ok. 250 m od skarpy wiślanej wiedzie droga, którą przyozdobiono dużymi głazami morenowymi z inskrypcjami odnoszącymi się do historii tej ziemi, a na wzniesieniu, przy głównym wejściu na kopiec usytuowano narożne kamienie także z napisami. Z centrum Połańca do kopca leżącego o ok. 250 m od skarpy wiślanej wiedzie droga, którą przyozdobiono dużymi głazami morenowymi z inskrypcjami odnoszącymi się do historii tej ziemi, a na wzniesieniu, przy głównym wejściu na kopiec usytuowano narożne kamienie także z napisami. W ostatnich latach włodarze miasta zadbali o zagospodarowanie terenów wokół Kopca, odnowienie schodów, sceny oraz ogólną infrastrukturę techniczną. Dziś Kopiec jest najpopularniejszym miejscem spacerów połańczan, miejscem którego nie można nie zobaczyć przyjeżdżając tu. Proboszcz przywołał znaczenie Uniwersału połanieckiego – aktu prawnego, który był próbą ratowania narodu. Połaniec przeżywa także rocznicę objawień Matki Bożej trójce pastuszków w Fatimie. Podczas mszy została poświęcona figura Matki Bożej Fatimskiej. Po zakończeniu modlitwy Burmistrz - Jacek Tarnowski w swoim przemówieniu podziękował mieszkańcom za przybycie wyrażając radość, że tak dużo osób kultywuje tradycję i zapewnił, że pamięć o osobach, które żyły dla Połańca oddając serce nie zaginie. Te podziękowania należą się wszystkim pokoleniom, którzy budowali i budują naszą „Małą Ojczyznę”, dbają o jej nieustanny rozwój. Jest to dobra lekcja historii dla młodego pokolenia mówił burmistrz. Po przywołaniu historii usypania i modernizacji kopca na zakończenie burmistrz życzył wszystkim mieszkańcom radosnego przeżywania wszystkich rocznic jakie w tym roku obchodzimy. Głos zabrał również europoseł – Czesław Siekierski dziękował społeczności połanieckiej za tak uroczyste upamiętnienie ważnych w dziejach wydarzeń, wszak miesiąc maj to Święto Matki Bożej Królowej Polski i okazja do uczczenia ważnych wydarzeń historycznych. Wartości należy pielęgnować – podkreślał europoseł akcentując, że te wszystkie uroczystości należy łączyć – religijne, patriotyczne, aby w poczuciu wiary budować lokalny patriotyzm. Podziękowania usłyszał starosta, burmistrz, Rada Miejska w Połańcu, pracownicy, przewodniczący osiedli, sołtysi, mieszkańcy - za wielki wkład w rozwój infrastrukturalny naszego miasta i gminy, ale i za tworzenie wspólnoty na ziemi połanieckiej. Na koniec europoseł złożył życzenia dla wszystkich obywateli. W dalszej kolejności dr Leszek Marek Krześniak reprezentujący Towarzystwo Miłośników Maciejowic wręczył statuetkę w ramach podziękowań dla prezesa Towarzystwa Kościuszkowskiego – Radosława Matusiewicza.  Jak podkreślił połanieccy kosynierzy sławią Kościuszkę na całym świecie, współorganizują i uczestniczą w wielu uroczystościach – to są wspaniali ambasadorowie  ziemi połanieckiej - dodał.  Pan Krześniak zaznaczył, że w tym roku odbywają się uroczystości we wszystkich miejscach związanych z postacią Tadeusza Kościuszki.  Dodał, że wiele lat już uczestniczy w obchodach zorganizowanych przez miasto Połaniec i jest pod wielkim wrażeniem zmian jakie tutaj zachodzą oraz planów jakie są w założeniu. W imieniu stowarzyszenia za docenienie podziękowania złożył prezes – Radosław Matusiewicz.  A na zakończenie obejrzeliśmy przepięknie przygotowaną inscenizację przez młodzież z gimnazjum pod kierunkiem nauczycielki Małgorzaty Dalmaty – Konwickiej pn. „Kościuszko wiecznie żywy”. Była to naprawdę żywa lekcja historii z przekazem, że poznając życie Naczelnika krzewimy tradycje historyczne i patriotyczne, a to jesteśmy przecież winni naszym przodkom. Całość osadzona została w połanieckich ramach – życie T. Kościuszki, moment ogłoszenia słynnego uniwersału, a następnie sposób czczenia przez tutejszą społeczność kolejnych rocznic na Kopcu Kościuszki przy śpiewie pieśni „Witaj, majowa jutrzenko” i równie pięknej oprawie. Młodzież przypomniała o kolejnych  modernizacjach miejsc pamięci historycznej, o wielu pamiątkach związanych z postacią Wielkiego Naczelnika.  Był też taniec i pieśń patriotyczna.

RELACJA FOTOGRAFICZNA Z PRZEBIEGU UROCZYSTOŚCI